Lieve mensen,
Wat is het fijn om elkaar ook op deze manier te zien en te spreken. Elk jaar. En sinds corona weten we dat het niet vanzelfsprekend is. Net zo min als het vanzelfsprekend is dat onze buurvrouw Dika elk jaar met ons mee wil en kan gaan. Helaas lukt dat haar dit jaar niet wegens familie omstandigheden. We missen je hier Dika.
En evenmin is het vanzelfsprekend dat ‘mijn’ mannen en vrouwen, van de brandweer en de politie elk jaar opnieuw voor onze veiligheid op pad zijn. Bij storm en regen en tegenwind. Ze hebben het allemaal gehad en blijven overeind. En dat geldt zeker ook voor onze BOA’s die ik afgelopen oudjaarsdag mocht vergezellen. Wat een toppers zijn jullie allemaal. Dankjulliewel. En dit jaar ook speciale dank voor onze hulpverleners in de geestelijke en lichamelijke gezondheidszorg. Het beroep dat op jullie wordt gedaan, wordt elk jaar zwaarder en complexer. Voor onze jongeren, voor onze ouderen en voor onze zieken. Jullie zijn er en jullie helpen. Dankjulliewel.
Het jaar eindigde stormachtig, bijna symbolisch voor het afgelopen jaar waarin zoveel gebeurde in de wereld en in onze Hof. Om met dat laatste te beginnen: In veel van onze kernen liggen Stolpersteine om ons er blijvend aan te herinneren dat een verschrikkelijke oorlog met zoveel verdriet en verlies nooit meer mag plaatsvinden. De jaarlijkse veteranendag herinnert ons dat ook, met levendige verhalen en vriendschappen over generaties heen. Diepenheim bewees meer dan eens dat ons Stedeke hét kunststadje is, met het Kunstmoment, maar ook met Politiek in de Pol, dat inmiddels een knappe reputatie in onze Hof en daarbuiten heeft. Hengevelde ontving onze Koning en deed dat op eigenwijze wijze. Het ontlokte onze enthousiaste Koning de zin dat “hij hoopte dat al zijn bezoeken zo zouden zijn”. In Bentelo hingen ze er met de benen uit toen het dorpskoor zijn dagboek opvoerde. Een spektakel dat uw burgemeester kippenvel bezorgde. In Markelo werd het 1e lustrum van de Truckrun gevierd. Ook daar emotie als al die trucks met hun kostbare meerijders aan boord door onze Hof toeren. In Goor mocht ik de eerste Hofbaby verwelkomen en kreeg Op Stoom steeds meer vorm. Om nog maar niet te spreken van het mooie Spoorpark en alle initiatieven in het 100-jarige Tuindorp. In de week van de ondernemer werd maar weer eens aangetoond dat wij barsten van de ondernemerszin en als gemeente zo ontzettend veel mooie bedrijven herbergen.
Onze Hofmarketing bestond afgelopen jaar 5 jaar en zij laten al die bedrijvigheid maar wat graag zien. Overigens vind je hen overal in de Hof en ik weet zeker dat zij een onmisbare schakel zijn tussen onze Twentse en Hofse bescheidenheid en het vermarkten van al onze prachtige zaken of het nu horeca, recreatie, bedrijvigheid of nieuwe woningbouwprojecten zijn. En bovenal wil ik hier onze gastvrijheid noemen. Zoveel Oekraïense vluchtelingen die deze gastvrijheid genieten. Zoveel vluchtelingen en statushouders die hier hun plek vinden. Dat doen wij samen beste mensen. Laten we dat niet vergeten.
Die bruisende kernen worden gedragen door honderden vrijwilligers, waarvan ik er elk jaar een aantal een welverdiende onderscheiding mag uitreiken. Daar doen ze het niet voor. Echte vrijwilligers doen het “om niet”, omdat ze willen zorgen voor hun naasten en voor de omgeving. Omdat ze geloven dat ieder mens er toe doet. Ik zou ze wel allemaal het lintje willen opspelden. Gewoon, omdat ze het verdienen. Dankjulliewel.
Een oplettende toehoorder mist Delden in mijn opsomming. Ik wil Delden dit jaar even voor het voetlicht brengen. U denkt vast aan de bom die barstte rond Rood-Zwart. Maar ik wilde het met u hebben over al die keren dat ik een erepenning mocht uitreiken en aanwezig mocht zijn bij weer een eeuwfeest. Natuurlijk hebben andere kernen dat ook: 100 jaar Schutterij in Diepenheim, 100 jaar Oranjevereniging in Goor, 100 jaar SV Hector in Goor. 100 jaar Midzomerfeesten Bentelo. Maar Delden spande dit jaar de kroon: 100 jaar Rood-Zwart, 100 jaar SV Delden, 100 jaar Muziekvereniging Amicitia Delden en maar liefst 150 jaar Heilige Blasiuskerk.
Als historicus ga ik graag terug in de tijd. Omdat daar altijd iets van te leren valt. Zoveel 100 jarigen. Wat gebeurde er dan in 1923? Ik zal u niet vermoeien met alle feiten, maar 1923 wordt wel het jaar van de omslag genoemd. Het jaar waarin zichtbaar werd dat de democratie aan het verliezen was. Populisme kreeg een gezicht en een stem, gebouwd op de puinhopen van een alles verwoestende oorlog zonder rechtvaardig einde. Dat heeft hoogstwaarschijnlijk niets te maken met al onze 100 jarige verenigingen, zoveel is wel duidelijk. Maar in tijden van onzekerheid, zoekt men wel naar duidelijkheid en nabijheid. Zijn die nog vindbaar in onze tijd?
In 2023 mochten we twee keer naar de stembus. In maart voor de Provinciale Staten en in november voor de Tweede Kamer. Afgezien van het feit dat die laatste verkiezingen betekenden dat wij onze Wim met bezwaard gemoed moesten laten gaan naar Den Haag, betekenden zij ook een ander politiek landschap. Sommigen zien parallellen en spreken van een omslag. Is onze democratie aan het verliezen?
Als burgemeester heeft u mij gekozen om verbindend te zijn en om alle inwoners te vertegenwoordigen in het belang van onze prachtige gemeente. Ik hoop dat ik die belofte elke dag waarmaak. En daarom deel ik met u ook mijn zorgen. Juist op een moment als vandaag. Want ik zie, hoor en voel een omslag. Ik zie hoe ambtenaren worden aangesproken op werk dat zij altijd doen in opdracht van het college en de raad. En dat aanspreken gebeurt steeds minder zachtzinnig noch respectvol. Ik zie hoe buren elkaar het licht niet gunnen, vaak om kleine, uitlegbare incidenten. Ik zie dat bouwplannen steeds moeilijker de eindstreep halen omdat gelijk hebben niet per se hetzelfde is als juridisch gelijk halen. Ik voel hoe inwoners verdrinken in regelgeving die Den Haag steeds ingewikkelder maakt. Ik hoor hoe mensen niet meer begrijpen wat een overheid nu wel en niet kan doen.
Vaak begrijp ik pas later dat misinformatie een rol speelt. Want hoe weten we nu wat wel of niet waar is? Misinformatie is als een boktor voor onze democratie. Pas na een goed en open en respectvol gesprek, met hoor en wederhoor, kunnen we achterhalen wat nu echt is en wat niet.
Vaak begrijp ik pas later dat kiemen voor polarisatie zijn gepland. Het gaat om woorden en om wat die woorden uitdrukken en hoe ze kunnen kwetsen en beschadigen. Ik hecht sterk aan tradities. Zij zijn deel van onze cultuur en onze samenleving. Maar ook tradities kunnen meebewegen met de tijd. Als tradities kwetsend ervaren worden of nodeloos mensen buitensluiten, dan moeten we de moed hebben om ze aan te passen. Aanpassen is wat anders dan verliezen of opgeven. Samen met u zou ik in het nieuwe jaar graag in gesprek gaan. Open, respectvol en nieuwsgierig. Ik nodig u uit om mee te doen aan deze gesprekstafels.
De gevolgen van ons handelen zijn veel zichtbaarder dan vroeger. Het lijkt of de stapeling van problemen, van generatie op generatie nu zo zichtbaar en voelbaar wordt dat we geen kant meer op kunnen. We moeten onomkeerbare keuzes maken. Die zijn het meest lastig. Het is nu of te laat. De stad kan niet zonder het platteland, de vluchteling kan niet zonder gastvrijheid, het bos kan niet zonder regen. Alles is met elkaar verbonden. U weet dat onze Hof actief deel uitmaakt van de P10 die zowel in Den Haag als Brussel aan de weg timmert. Niet omdat deze 32 grote plattelandsgemeenten een kloof tussen stad en platteland zien. Wel omdat zij gemeenschappelijke belangen hebben die het platteland zo bijzonder maken en tegelijk zo kwetsbaar. Plattelanders staan erom bekend dat ze heel veel zelf kunnen en ook doen. Maar de stapeling van problemen wordt wel heel fors. Dat is het moment om onze stem duidelijk te laten horen en een evenwichtige investerings- en kansenagenda van het Rijk te eisen. Wim zal het druk krijgen in Den Haag.
Lieve mensen, ik ga afsluiten. Het vergt moed om dat goede gesprek te voeren en om die onomkeerbare besluiten te nemen. Het vergt moed van ons college en van onze raad. Ik weet zeker dat zij beiden pal staan voor onze Hof, net als alle mensen in onze mooie organisatie. Maar zij hebben wel uw hulp nodig om moedig, rolvast en rechtvaardig hun werk te kunnen doen in het algemeen belang. Net als onze Koning, hoop ik dat wij allemaal optimistisch blijven en samen de schouders eronder blijven zetten. Onze democratie is het waard en wij zijn het waard.
Dankzij Herman Finkers heeft Twente eindelijk de vertaling van het prachtige Et Heanige Preenske. Dat kleine prinsje hield ons voor:
- Voordat je oordeelt: begrijp
- Voordat je kwetst: voel
- Voordat je spreekt: denk
Ik wens u allen een begripvol, invoelend en nadenkend Nieuwjaar.
